ĐỘNG CƠ VĨNH CỬU

Không dùng điện hay nhiên liệu, không gây ô nhiễm môi trường… những chiếc máy bơm đang quay đều ở các tỉnh miền núi phía Bắc được dân địa phương gọi là chiếc máy kỳ lạ




Máy bơm xoắn ốc đang hoạt động ở suối Nhì (Yên Bái) Ảnh: Thanh Tuyền


Suối Nhì chảy qua bản Đồng Ban, xã Sơn Thịnh, huyện Văn Chấn, tỉnh Yên Bái. Nhưng đến mùa khô, cả cánh đồng 5ha trồng ngô, đậu, và khoai tây của bản cứ thiếu nước khổ sở vì chênh lệch độ cao của suối và cánh đồng đến 5 – 7m. “Muốn rau màu không phải “nhịn nước”, nhiều nhà phải “nhịn ăn” để có tiền mua máy bơm và xăng, dầu chạy máy.

Giá xăng dầu tăng cao, bà con lại càng phải thắt lưng buộc bụng…”, ông Hoàng Văn Cù, trưởng bản Đồng Ban, nhớ lại. Nhưng giờ đây, cánh đồng của bản phủ màu xanh ngút ngàn. Sự thay đổi này là nhờ “chiếc máy bơm kỳ lạ, hoạt động suốt ngày đêm mà không cần… ăn”, ông Cù cho biết.


Máy bơm có hình dáng như guồng nước từng được người dân vùng cao sử dụng để đưa nước lên ruộng, nhưng trên guồng máy bơm gắn thêm các cuộn ống nước xếp hình xoắn ốc. Đặt xuống suối, guồng tự quay theo sức đẩy của nước, mỗi vòng sẽ lấy một lượng nước và không khí vào ống cuộn. Cứ theo các vòng quay của guồng, lượng nước và không khí liên tục đi vào ống sẽ dồn ép tạo ra áp suất lớn nhất ở vòng quay cuối cùng, đẩy nước phụt qua ống xả lên cao. So với guồng nước thông thường, “máy bơm kỳ lạ” giúp đưa nước lên cao hơn.


Chiếc máy bơm ở bản Đồng Ban là sáng chế của trung tâm Cơ điện nông nghiệp và ngành nghề nông thôn (Liên hiệp các hội Khoa học & kỹ thuật Việt Nam). Trao đổi với PV, ThS Vũ Đình Phiên, phó giám đốc trung tâm cho biết, “máy bơm nước kỳ lạ” mà bà con gọi chính là máy bơm xoắn ốc – một đề tài do ông làm chủ nhiệm. Máy không sử dụng nhiên liệu, nhưng có thể đưa nước lên cao 9m, lưu lượng bơm 202 – 239m3/ngày đêm (khi tốc độ dòng suối 1,2 – 1,3m/giây, tốc độ quay của bơm là 4 – 4,8 vòng/phút). Ở các tỉnh miền núi, sông suối mùa khô vẫn có lưu lượng lớn và tốc độ dòng chảy mạnh (trên 1m/giây), nên máy bơm xoắn ốc có thể tận dụng sức nước này để vận hành.



Máy có guồng làm bằng thép, được sơn chống gỉ, và được đặt trên phao nổi hoặc trên bệ cố định, dễ dàng điều chỉnh, tháo dỡ, di chuyển vào mùa mưa lũ. Độ bền và sự ưu việt của máy đã được chứng minh sau các thử nghiệm tại Đồng Ban và một số tỉnh miền núi phía Bắc.


KS Phạm Văn Rỡ, tổng thư ký Liên hiệp các hội Khoa học kỹ thuật Yên Bái đánh giá máy bơm xoắn ốc rất phù hợp với vùng cao. Do thiết bị vận hành bằng sức nước, nên người dân sẽ giảm được các khoản chi phí xăng dầu hay điện năng chạy máy. Không dùng nhiên liệu cũng có nghĩa là máy hoàn toàn không gây ô nhiễm môi trường, nên cũng góp phần bảo vệ hệ sinh thái đa dạng ở các sông, suối vùng cao.

“Chiếc máy bơm tiện lợi này cần được nhân rộng ra các địa bàn khác để giảm nhẹ gánh nặng trong sản xuất nông nghiệp cho bà con”, KS Rỡ hy vọng. Giá máy bơm xoắn ốc hiện vào khoảng 6 – 7 triệu đồng, và một cánh đồng chỉ cần một máy bơm là đủ. Năm 2009 – 2010, công nghệ máy bơm xoắn ốc sẽ được chuyển giao cho tỉnh Yên Bái để sản xuất. đại trà.