BÁN CHỮ

( Mỗi năm hoa đào nở
Lại thấy ông Đồ già ……………………)
Hai câu đầu của bài thơ Ông Đồ mà thời xa xưa chúng ta đã học thuộc lòng. Bài thơ đã nói lên cảnh thực của ngày xuân , ông Đồ ngồi viết chữ đễ bán, người ta hớn hở mua về treo trong nhà với niềm hân hoan suốt năm qua lời chúc phúc của ông viết .
Ngày nay cũng có ông Đồ của thời đại , chữ ông bán ra không mang niềm vui đến cho thiên hạ, mà ngược lại gây hậu quả thê thảm cho đất nước, người ta mua chữ của ông để thăng quan tiến chức, hợp thức hóa ghế ngồi lãnh đạo.
Một lý lẽ thông thường, trình độ ngang đâu thì kiến thức ngang đó. Trình độ chưa hết tiểu học mà học vị đã Cử nhân, Thạc sĩ. thì đáy giếng của nhiều chú ếch tranh nhau ngồi .

Ông Đồ thời nay .

Đoàn quang Q. với tôi là bạn chí thiết, cùng một làng, tôi xóm trong, Q. xóm ngoài, cùng học một trường, chung một lớp thời Tiểu học, khi lên trung học Q. theo anh vào Đà Nẵng, tôi vào Huế, từ đó chúng tôi chỉ gặp nhau trong dịp tết và một vài tuần cuối niên học của thời đệ nhất cấp, khi lên đệ nhị cấp càng khó gặp nhau hơn vì cuối niên học đứa nào cũng dồn thời gian vào việc ôn thi .

Sau mùa hè đỏ lửa, người dân Quảng Trị hoảng hồn, bỏ nơi chôn nhau cắt rốn đi rải rác khắp các tỉnh miền Nam gầy dựng lại cuộc sống mới, bạn bè cùng trang lứa càng khó gặp nhau hơn .

Tôi ở Huế được tin gia đình Q. vào Long Khánh lập nghiệp, cuộc sống đã tạo lên cảnh chia tay không lời từ giã , bạn bè đồng trang lứa tản mác ,mỗi đứa một nơi , đứa làm nghề nầy, người làm việc nọ để phụ giúp gia đình. Tôi chọn nghề nhà binh , từ lúc còn đi học tôi mãi mê nhìn những bộ áo quần trận màu hoa huyết dụ, tôi mơ ước được bận bộ đồ nhà binh đó, cho nên khi ra trường tôi chọn về Lực Lượng Đặc Biệt. Càng thích hơn cánh dù đỏ nổi bật trên nền mũ nồi xanh, với bộ quân phục màu huyết trông rất nổi, hách làm sao .

Tôi theo Bộ chỉ huy hành quân ra đóng trong căn cứ Pháo binh tại đồi Đá Bạc huyện Phú Lộc tỉnh Thừa Thiên , cách Huế khoảng 60 cây số về hướng Nam .
Buổi chiều cuối năm tôi chuồn lên Huế ngồi uống cà phê tại quán Lạc Sơn. Chiếc xe Jeep lùn A1 lấm đất bùn tấp vào lề đường , một người trên xe bước xuống có vẻ nặng nề với nhiều thứ trang bị mang theo, mầy tà áo tím nghiêng nón chỉ chỏ , một ấn tượng ngoại hình hay hay. Bộ đồ trận lấm bùn, ngoài khoác chiếc áo trấn thủ nhiêù túi đựng gì trong đó mà căng phồng ra, hai chiếc máy ảnh gắn ống tê lê mang chéo hai vai, cây B 38. treo lũng lẳng bên nách trái, dáng cao dong dỏng, hàm râu quai nón tua tủa dài, lâu ngày không cắt tỉa, đầu đội chiếc mũ rộng vành màu nhà binh kéo sụp che nửa mặt, đúng là một tay lính bụi đời .

Hắn ta bước vào quán, tôi nhìn hắn, hắn nhìn tôi, cất chiếc nón bành khỏi đầu tôi nhận ra là Q. mặc dù ngày tháng đã xóa mất nét non nớt của tuổi học trò, bộ đồ nhà binh , khuôn mặt phong sương sạm nắng,đứa nào bây giờ cũng chững chạc nhiều hơn, nhưng vẻ ngây ngô vẫn còn đọng lại trong ánh mắt, trong nụ cười. Hai đứa ôm nhau thật lâu .Q. nói bây giờ nó là phóng viên chiến trường, tôi nhớ lúc còn học lớp nhất , các bài luận của Q. lúc nào cũng được Thầy đem đọc cho cả lớp nghe, vừa hay vừa dài, bây giờ hắn theo ngành báo là hợp tài năng sẵn có của hắn .Q. có thêm biệt tài nữa là lối nói chuyện rất dí dõm, rất hấp dẫn, lúc học đệ tứ, cuối hè gặp nhau hắn thường kể, hắn có cả tá bạn gái, tôi phục hắn sát đất . Q. nhìn bộ quân phục tôi nói .

- Mầy có máu giang hồ, chọn binh chủng nầy là hợp .

Chúng tôi chia tay nhau, Q, xuống phi trường Phú Bài đón chuyến bay đêm về Sài Gòn. Hắn ghi địa chỉ để có dịp về Thủ Đô tìm nó .

Kể từ buổi chiều đó mỗi đứa một ngã không còn gặp lại nhau. Rồi biến cố thương đau của Miền Nam, người chết, người bỏ nước ra đi, người vô tù, thật tình không còn tâm trí nào để nghĩ tới bạn bè .

Tôi ra tù rất sớm sống lây lất với nhãn hiệu thằng Ngụy , những thằng theo cộng sản giờ thứ 25 như cá gặp nước, chúng lợi dụng cơ hội để trả thù cá nhân, gia đình mà một thời chúng thua kém .

Năm 1978 , trên chuyến tàu Bắc Nam tôi tháp tùng mẹ vợ, đi bốc mộ người anh trai đầu tại Trà Vinh. Đoàn tàu vào chạy tới ga Mường Mán (Phan Thiết) một toán 5 người bận áo bờ lu trắng ( áo của nhân viên bệnh viện) vai họ mang nhiều xách nặng , có người mang cái loa phát thanh nhỏ loại ngày xưa trang bị cho các ấp chiến lược, ung dung lên tàu. Tàu bắt đầu chạy, họ đến từng toa tàu, rao bán đủ mọi thứ thuốc, đau lưng, mỏi cổ, bổ thận hoàn .v.v… Đến toa tàu của tôi, người trung niên mang máy xin đứng nhờ lên chỗ ngồi của tôi cho cao, anh ta thao thao bất tuyệt quảng cáo mấy thứ thần dược mà nhân viên anh ta mang theo, chỉ nghe người nầy nói cũng đủ lành bệnh, chứ đừng nói chi đến chuyện uống thuốc, cái thời buổi văn minh của đất nước xả hội chủ nghĩa, bất cứ bệnh gì, cũng chỉ có hai loại thuốc , Xuyên Tâm Liên và lá cây Cộng Sản, Mẹ vợ tôi nghe nói hay quá đưa tay mua một hộp , anh ta cúi thấp xuống hỏi nhỏ .
- Xin lỗi có phải Nghị không ?
Tôi ngạc nhiên không biết anh chàng nầy là ai mà biết mình, tôi trả lời
- Phải
- Bà ngồi bên mày là ai ?
- Mẹ vợ .
- Nói với bà đừng có mua, lấy hộp thuốc đưa cho tao .
Tôi lấy hộp thuốc trong tay Mẹ vợ trao lại, anh ta cầm đưa cao tiếp tục quảng cáo và đi lần qua toa khác. Tôi suy nghĩ mãi không nhớ ra anh chàng nầy, tôi không có bạn bè , hay quen biết với ai người Bắc cả, hay là Công An. tôi ghé tai nói nhỏ với Mẹ vợ.
- Anh chàng đó nói mạ đừng mua .
- Con quen với ông ấy hả
- Dạ không, không hiểu sao anh ta biết con .
Tàu vào ga Bình Triệu , mẹ con tôi chuẩn bị xuống , anh ta trở lại tìm tôi nói :
- Tao phải theo chuyến tàu ra , để bán cho hết thuốc, chiều mai theo tàu về lại , mày cho tao địa chỉ, tao sẽ ghé lại thăm và nói chuyện nhiều .
Tôi hỏi :
- Xin lỗi , bạn là ai , tôi suy nghĩ mãi không nhớ nổi ,
- Q. đây, sao mày tệ thế, tao mà mày nhận không ra, đọc địa chỉ mau tàu ra sắp chạy rồi , tối mai tao kiếm mày .
Nó nhảy xuống , khuất bóng theo hồi còi chuyến tàu ra . Té ra là hắn , hèn chi mà nó nói dẻo như kẹo kéo , lúc trước bạn bè thường nói .
- Nghe thằng Q. nói, là sút quần khi mô không hay .

Q. xách nhiều bao bị lỉnh kỉnh ghé lại tìm tôi như đã hứa, nó nói :
- Tao mua một ít quà, gởi cho con mầy, việc làm ăn của tao mày cũng thấy đó , tàu là nhà, sân ga là khách sạn, ít khi về nhà , lúc nào bán hết thuốc mới về nghỉ ngơi vài hôm, pha chế đủ số thuốc rồi lại đi .
Tôi hỏi Q.
- Thuốc mầy bán do mầy pha chế hả ?
Q. gật đầu .Tôi nói .
- Mày nói hay quá, mẹ con tao nghe cũng tin là thật, huống hồ thiên hạ ,tao nói Q. đứng có buồn, người ta đau mới mua thuốc uống, Q. đem thứ bậy bạ nói là thuốc , tội nghiệp người ta, lừa thiên hạ là thất đức .
Q. nói .
- Không phải bậy bạ đâu, tao dùng cao A-Tê.Sô Đà lạt, nhồi với bột gạo lứt trẻ con ăn, pha thêm nước đường thắng, A tê sô làm mát gan,thanh lọc thận, uống vào ngủ rất khỏe, mấy người lớn tuổi họ hạp lắm, có nhiều người uống 1 lần rồi, họ tìm mua cả bao lận, còn đau lưng, mỏi cỗ, cường dương, bổ thận, chẳng qua là gạt thiên hạ mà thôi .
- Một đoàn tàu dài 10 toa, mày thấy dân mình được mấy người trên đó, toàn là Cán bộ, túi thằng nào thằng nấy đầy vòng vàng của dân miền Nam, tao không trộn thuốc chuột vào là may cho chúng nó rồi, tụi tao bán nếu biết được người mua là người miền Nam sẽ kiếm cớ lấy lại, ngày hôm qua mầy đã thấy rồi, tao lấy lại hộp thuốc của bà già vợ mầy .
Tôi nghĩ nó nói hay ,lý luận nghe cũng xuôi tai .Tôi hỏi .
- Thế hộp đựng bên ngoài đâu mày có .
- Chợ Kim Liên, mày muốn in tiền vào đó họ cũng in cho mày .

.Sài gòn vẫn luôn luôn là ánh sáng, người sống trong thành phố nầy văn minh hơn những thành phố khác, chỉ mấy năm mà đầu óc mình lụn bại ,thằng bạn nối khố cũng không nhận ra, hằng ngày tiếp xúc với những người cán bộ và dân miền ngoài ,khoe khoang , khoác lác ,lúc nào cũng ca bài (ngoài ta thiếu gì, Ti Vi treo đầy công viên ).

Chiều hôm sau Q, ghé lại đưa đi chơi rồi đưa về thăm nhà nó .
Một tuần sau tôi trở về Huế , trở về nơi có thể ví là hỏa ngục trần gian, sống chung với những con người đầu óc co quặm ,thiên hạ là của họ , họ là kẻ chiến thắng đã mang lại thống nhất đất nước , miệng họ lúc nào cũng ra rã ( Mỹ cút Ngụy nhào ) , thời thế đành phải thế ,câm điếc cho qua ngày .

Thấm thoát 15 năm trôi qua, không biết là nhanh hay chậm , tôi có dịp trở về Sài gòn trình diện phỏng vấn để ra đi theo chương trình ODP .
Thành Phố Sai gòn bây giờ chẳng còn bạn bè , chẳng ai quen biết . Ra đường thì quá mệt , đủ loại xe chen lấn , tranh giành nhau để chạy , buồn quá tôi lần mò đi tìm nhà Q . Vào xóm nhà cũ tất cả đã đổi thay , đứng trước số nhà của Q . tôi không dám bấm chuông , khu nhà cấp 4 trước đây, bây giờ là một căn nhà lầu đúng bài bản , kín cổng ,cao tường , nền cửa ra vào cũng lát đá Thanh Hóa đen láng bóng , chắc Q, đã bán nhà lại cho một tay cán bộ cao cấp nào rồi .Tôi quay lưng bỏ đi , thì chiếc Taxi ghé lại , hai người đàn bà bước xuống một người vừa trả tiền vừa hỏi .
- Ông tìm ai ?
Tôi tần ngần một tý rồi trả lời ,
- Lúc trước tôi có người bạn ở nhà nầy , bây giờ đây thay đổi quá không biết anh ta còn đây không ? ngại quá tôi không dám gọi cửa
- Bạn ông tên gì ?
- Tên Q .
Người đang bà suy nghĩ một lúc rồi hỏi lại
- Ông là gì của ông Q .
- Tôi là bạn cùng làng, cùng lớp .
- Ông đợi một tý .
Bà ta đẩy cổng vào nhà, gọi Q, ra . Thấy tôi Q, mừng quá, đưa tôi vào phòng khách nói nhỏ .
- Lúc trước tao quên dặn mầy , tao đã thay tên đổi họ, bây giờ tao là Kha , Năm Kha , tên và lý lịch của thằng bạn thân nó xuống tàu ở bến Bạch Đằng qua Mỹ hồi 1975 , Kha mồ côi, con của Viện Dục Anh Huế , lý lịch đơn giản .
Tôi hỏi Q .
- Chắc mày trúng thuốc quảng cáo hay sao mà giàu thế nầy .
Q. nói .
- Cơ duyên , Cơ duyên, tao kể lại cho mầy nghe , từ lúc gặp mầy, mấy năm sau tụi nó bắt bớ ghê lắm, tao bỏ nghề , về lây lất kiếm ăn tại ga Sai Gòn, làm đủ thứ chuyện ,có một buổi tối tao với mấy thằng bạn ngồi lai rai, tình cờ tao nghe hai thằng cán bộ ngồi bàn kế bên uống trà nói chuyện với nhau ,:
- Cấp bằng Tiến sĩ vừa rồi của sếp mình nghe đâu ông mua luận án trên 50.triệu , các ngài bây giờ muốn ngồi vững thì phải có học vị cao, Tiến sĩ là thượng đẳng, ông nào cũng học tại gia, một năm 3 chứng chỉ , hết Cử nhân qua Phó Tiến rồi Tiến, miếng béo bở của mình là tìm ra người viết, rồi cứa cổ mấy Ngài , vừa có tiền mà vừa được trọng vọng .

Nghe vậy tao sà vào liền, bày cách hùn hạp làm ăn, tao nói có người quen ông ta là Tiến sỹ bên Pháp về, đã nghĩ hưu ,ông ta cũng đã viết giúp cho nhiều người rồi , hai ông lo mối, tôi lo bài vở, giá cã tùy ông ta ..
Bản hợp đồng miệng coi như xong, tao về mua sách đọc, tập luận án đầu tay tao đòi 100 triệu , lấy trước 1/10 , số còn lại phải giao trả khi đương sự nhận cấp bằng , tao đã thành công, không ngờ dể kiếm tiền đến thế, tao ăn chia sòng phẳng (6/4), tao 6 hai thằng cò mồi đó 4 .

Mấy năm đầu viết mỏi cả tay, bây giờ cũng lai rai đủ sống phè phởn nhờ nghề bán chữ

Ngôn Nguyên Đ.72 .